Kuranda namaz vakitleri! Namaz kaç vakittir?

Kuran'da namaz vakitleri müslümanlar arasında ihtilaflı konulardan birisi. Üç vakit diyen de var, beş vakit diyen de. İki vakit diyen de var, hiç yok diyen de. Hiç yok diyenlere cevabımızı salat yazımızdan okuyabilirsiniz. Bu yazıda Kuran'a göre namaz kaç vakit sorusuna net bir cevap vereceğiz. İlgili ayetleri birlikte okuyarak hikmete ulaşacağız.

Kuran'da namaz vakitleri!

اَقِمِ الصَّلٰوةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ اِلٰى غَسَقِ الَّيْلِ وَقُرْاٰنَ الْفَجْرِۜ اِنَّ قُرْاٰنَ الْفَجْرِ كَانَ مَشْهُوداً

EQİMİ: ikame, doğrult, devam et, ayakta tut. ESSALATE: namazı, duayı, desteği. Lİ DULUKİ: yönelmesi, meyletmesi. EŞ ŞEMSİ: güneş. İLA ĞASEQİ: kararmasına, soğumasına. EL LEYLİ: gece. VE QUR'ANE: toplamak, bir araya getirmek, okumak. EL FECRİ: tan yerinin ağarması, şafak vakti, ikiye ayırmak. İNNE: çünkü, şüphesiz. QUR'ANE: toplamak, bir araya getirmek, okumak. EL FECRİ: tan yerinin ağarması, şafak vakti, ikiye ayırmak. KANE: dir, idi, oldu. MEŞHUDEN: şahit olunan, müşahede edilen, görülen.

Salata devam et, güneşin (batıya) meyletmesinden gecenin kararmasına kadar. Ve fecr okuması, şüphesiz fecr okuması görülendir. [17/İsra Suresi 78]

17:78 ayette güneşin tepedeyken batıya meyletmesi öğle vaktinden, gecenin kararması ise batıdaki kızıllığın kaybolduğu ve yıldızların iyice belli olduğu yatsı vaktinden bahseder. Fecr Kuranı ise tan yerinde görülen kızıllığın oluşmadan önceki havanın aydınlanmaya başladığı zamandır, bu zaman ayrıca ramazan ayında oruca başlama zamandır. Bu ayet; öğle, yatsı ve sabah olarak üç salat vaktini açıklamıştır. Sıradaki ayet de diğer vakitleri açıklayacaktır.


وَاَقِمِ الصَّلٰوةَ طَرَفَيِ النَّهَارِ وَزُلَفاً مِنَ الَّيْلِۜ اِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّـَٔاتِۜ ذٰلِكَ ذِكْرٰى لِلذَّاكِر۪ينَۚ

VE EQİMİ: ikame et, devam et, doğrult, ayakta tut. ES SALATE: namazı, duayı, desteği. DARAFEYİ: iki tarafı, iki bölümü. EN NEHARİ: gündüz. VE ZULEFEN: gecenin bir bölümü, gecenin gündüze yakın zamanları. MİN EL LEYLİ: geceden. İNNE: şüphesiz. EL HASENATİ: iyilikler. YUZHİBNE: giderir. ES SEYYİATİ: kötülükler. ZALİKE: işte bu. ZİKRA: zikir, anma, hatırlatma, bilgiyi kullanma. Lİ EZ ZAKİRİNE: zikredenlere, hatırlayanlara, bilgisini kullananlara, aklını başına alanlar.

Salata devam et, gündüzün iki tarafında ve geceden (gündüze) yakın zamanlarda. Şüphesiz hasenat seyyiatı giderir. Bu öğüt almak isteyenler için bir hatırlatmadır. [11/Hud Suresi 114]

11:114 ayette gündüzün iki tarafından kasıt öğle ve ikindi vaktidir. Gündüz havanın aydınlık olduğu zamandır. 17:78 ayette gündüzün ilk salat vaktinin öğlen olduğuna da dikkat çekilmişti. 11:114 ayet ise gündüzün iki tarafı diyerek öğle ve ikindi vaktinden bahseder. (Gündüzün iki ucu değilde iki tarafı dediği için ve gündüzün ilk salat vaktinin öğlen olması sebebiyle güneş doğarken ve batarken olarak anlamıyoruz.)

Gecenin gündüze yakın zamanları ise sabah ve akşam vaktinden bahseder. Gündüze yakın zamanlar hem güneş doğmadan öncesi hem de güneş battıktan sonrasıdır. Bu vakitlerde hava gündüze yakındır ve gece değildir. Gece olması için güneş battıktan sonra bir saat geçmesi gerekir. İsra 78 ve Hud 114 ayetler namazın beş vakit olduğunu açıklamıştır. Peki üç vakit diyenler neye dayanıyor?

Namaz 3 vakittir diyenlerin iddiası

İddia: Nur 58.ayette ''Salatil fecri'' sabah namazı ve ''Salatil işa'' akşam namazı geçiyor. Güneş doğmadan önce ve batınca namaz kılınıyor. Bakara 238 ayette ise ''salatil vusda'' orta namaz diyerek günün ortasındaki öğlen namazından bahsediyor. İsimleriyle birlikte üç namaz geçtiği için namaz üç vakittir.

Cevap: Orta salat ayeti vakit tayin eden bir ayet değildir. Salat çeşitlerinin merkezinde olan salattan bahseder, allahu alem.

حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلٰوةِ الْوُسْطٰى وَقُومُوا لِلّٰهِ قَانِت۪ينَ

HAFİZU: hıfzedin, muhafaza edin, koruyun. ALA ES SALAVATİ: salatları, salat çeşitlerini. VE ES SALATİ: ve salatı. EL VUSDA: orta, vasat, merkez, mutedil. VE QUMU: kıyam edin. Lİ ALLAHİ: Allah için, Allah'a. QANİTİNE: itaat edenler, abid olanlar.

Salat çeşitlerini ve orta / merkez salatı koruyun. Allah'a itaat edenler olarak kıyam durun. [2/Bakara 238]

2:238 ayette geçen salavat kelimesi salatın çoğuludur ve arapçada çoğul üçten başlar, bizim yapabileceğimiz üç çeşit salat vardır. 1- Nebi'ye salat, 2- Müminlere salat, 3- Allah'a salat.

Nebiye salat etmek yaşadığı dönemde maddi manevi destek olmak iken vefatından sonra dine hizmet etmek ve adı geçince salavat okumak olmuştur. Müminlere salat ise selamlaşmak, kendisi için istediğini mümin kardeşi için de istemek, hayır duası etmek, faizsiz borç vermek, sıkıntısını gidermek gibi iyiliklerdir. Allah'a salat ise namaz kılmak, dua etmek, istiğfar etmek, tespit etmek gibi ibadetlerdir. Şu halde ''Salatil Vusta'' ayeti orta salat derken merkezde olan salatı kast eder.

Ayetin devamını okuyunca da orta salatın namaz olduğu anlaşılır. Öyle bir salat ki günde 5 defa güneşin hareketlerine göre vakitli yapılıyor (4:103), önce abdest alınıyor (5:6), düşman tehlikesi varsa durmak sakıncalı ise yürüyerek veya binek üzerinde kılınıyor. (2:239)

Eğer böyle değil de gerçekten vakit tayin eden bir ayet ise hangisinin orta namaz olduğu da anlaşılmaz ve bir vakite diğerlerinden fazla kutsallık verilmiş olunur. Eğer bir vakti orta namaz ilan edeceksek "Fecr Kuranı şahitlidir" (17:78) ayetinden dolayı sabah namazına orta namaz demek daha uygun olur, çünkü diğer vakitler için şahitli denmemiştir.

Lakin salat çeşitlerini ve orta salat olan namazı muhafaza devam edin olarak anlarsak da yanlış olmaz. İnsandan insana salat olan yardımlaşmaya dayanışmaya devam ederiz, insandan Allaha salat olan ibadetlere devam ederiz, bunun sonucunda Allahtan insana salat olan rahmet ve berekete nail oluruz. En doğrusunu Allah bilir.

فَاِنْ خِفْتُمْ فَرِجَـالاً اَوْ رُكْبَـاناًۚ فَاِذَٓا اَمِنْتُمْ فَاذْكُرُوا اللّٰهَ كَمَا عَلَّمَكُمْ مَا لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ

FE İN: eğer. HİFTUM: korktunuz. FE: artık, böylece, öyleyse. RİCALEN: yaya. EV RUKBANEN: veya binekte. FE İZA EMİNTUM: nihayet emin/emniyette olunca. FE İZKURU ALLAHE: artık Allah'ı zikredin. KEMA: gibi, şekilde. ALLEME KUM: size ööğretti. MA: şey, ne. LEM TEKUNU: olmadınız. TE'LEMUNE: biliyorsunuz.

Eğer korkarsanız yaya olarak veya binekte (salat edin). Artık emniyete kavuştuğunuzda, bilmediğiniz şeyleri size öğrettiği gibi Allah’ı zikredin.'' [2/Bakara 239]

2:239 ayette, düşman tehlikesi varsa mola vermeden yürüyerek veya binek üzerinde salat farziyetini yerine getirebileceğimiz bildirilmiştir. Eskiden at, deve üzerinde olan yolculuklar günümüzde otobüsle, uçakla olmakta ve binek halindeyken oturarak namaz kılınabilmektedir. Kendi aracıyla yolculuk yapanlar bir mescidde mola verebilir veya sakin bir yerde durup yol kenarında kılabilir. Öyleyse orta salat kelimesi vakit tayini olmadığı için üç vakit iddiasında kullanılmaz. Kâbe'de kılınan namazın beş vakit olması da İsra 78 ve Hud 114 ile uyumludur. Eğer öğlen ile ikindi, akşam ile yatsı cem edilirse / birleştirilip kılınırsa üç vakit olmuş olur. 3 vakit cem etmek ise vakti olmayan çalışan insanlar için uygundur.

Kuranda namaz vakitleri yazımızın sonuna geldik. Ayetlerden ve mutevatir sünnetten yola çıkarak namaz vakitlerinin doğru şekilde günümüze geldiğini görüyoruz. İnsanlık Adem babamızdan beri aynı namazı kılmaktadır ve vakitler de muhtemelen aynı olmuştur.

Namaz vakitleri - Bumudin 2017