Bölüm 1- Kurana göre nasıl namaz kılınır?
Kuranda salat kavramıyla ifade edilen Namaz, kuvvetle muhtemel ilk insandan beri var olan, her nebi'nin halkına tebliğ ettiği, nesilden nesile uygulamalı olarak aktarılan ibadet türüdür. Namazın şekli aynı, okunan cümleler farklılık göstermiştir. Her nebiye kutsal kitap verildiği için bu kitabın içerisinden namazdan okunacak ayetleri seçmişlerdir. Namazın şekli de ruku ve secde etmek olarak hiç değişmemiştir. Peki bunu nereden biliyoruz? Tabi ki Kurandaki "namaz kılın, ruku ve secde edin" emrinden.
Allah teala bir şeyi "yapın, edin" diyorsa o konu insanlar tarafından zaten biliniyordur. Mesela "zina etmeyin" diye emrettiği zaman hiç kimse "zina ne demek, nasıl zina edilir" diye sormadan "evlilik dışı cinsel ilişki" olduğunu anlamıştı. Yada "faiz yemeyin" diye emrettiği zaman "faiz ne ola ki, faiz nasıl yenir, çiğneyip yutulan birşey mi bu faiz" diye sormadan "borç verip fazlasını istemek" olduğunu anlamıştı. İşte bunun gibi namaz kılın emri de evvelce bilindiği için " namaz ne ola ki, namaz nasıl kılınır" diye sorulmadı çünkü ataları ibrahim'in ibadetlerini biliyorlardı ama evliya ilan edilen kişilerin heykelini yapıp putperest olmuşlar, imanlarına şirk bulaştırmışlardı. Burası önemli; mekkeli müşrikler Allah'ı inkar etmiyor, Allah'ı en üste koyup onun altından ilahlar ediniyorlardı. İlah dedikleri de Allahın kullarıydı. Geçmişte yaşayan iyi insanları temsil eden heykeller, melekleri temsil eden heykeller, cinleri temsil eden heykeller yapmışlar ve bunlardan medet ummaya, şefaat dilenmeye, yardım istemeye, dua etmeye başlamışlardı. Allahtan başkasına dua edince başka ilah edinmişlerdi. Bu şirk çeşidini sufi/tasavvuf ehlinde görebilirsiniz. Evliya, hızır, gavs gibi kişilere yalvarıp Allah'a ortak koşarlar. Bahane olarak da "Biz onların yaratmasını istemiyoruz ki, yaratan ancak Allahtır, bu yalvardıklarımız ise Allahın izniyle duamıza icabet ederler" derler. Bu savunma ise mantığını kullanabilen her insanı hayrete düşürür çünkü "Allahtan başkasına yalvarandan daha sapık kimdir.." (46:5) diyen Allah'a inat "Allahın izniyle duamızı işitirler" diyebiliyorlar. Yani önce Allah işitecek sonra ölüye işittirecek, ölü de bizim duamıza icabet edecekmiş, yersen. Neyse, gelelim hadis olmadan nasıl namaz kılacaksın sorusuna.
Bundan 1440 yıl önce eski milletlerden namaz kılanlar vardı yani birileri eğilip kalkarken insanlar " bu ne yapıyor yere kapanıp kalkıyor" diye merak etmiyor, namaz kıldığını biliyordu. 📖 ''...Kıbleyi resule uyanların ve topukları üzerinde dönenlerin belli olması için değiştirdik...'' [Bakara suresi 143] ayetinde hangi museviler son nebiye uyacak belli olması için kıblenin bir müddet değiştirildiği bildirilir. Kıble kudüs olunca peygamberimiz süleyman tapınağına dönerek namaz kılmış, kıble tekrar mekke olunca kabeye dönerek namaz kılmıştır. İşte burada bazıları kabenin kıble olmasını kabul etmemiş, kimin nebiye uyduğu ortaya çıkmıştır. Buraya dikkat ettiniz mi? Peygamberle birlikte namaz kılan museviler var yani namaz zaten biliniyormuş.
Hadis olmadan nasıl namaz kılacaksın diye soranlar namazın son nebi ile başladığını zannediyor olmalılar. Aksi halde şu soruya nasıl cevap verecekler? "Meryem validemiz namaz kılmayı hangi hadisten öğrendi?" Kuranda Hz. Meryeme de "ruku edenlerle birlikte ruku et"(3:43) emri geliyor. Bu emirden o dönemde namaz kılan bir topluluk olduğunu anlıyoruz. (Meryem validemize gelen bu emir onu resul yada nebi yapmamıştır çünkü toplumu uyarması için bir emir değildir. Eğer topluma namazı emret tarzında bir emir alsaydı Resulullah olurdu yada "bu kitabı insanlara tebliğ et" tarzında emir alsaydı nebiyullah olurdu.)
Peki abdest namaz konularında Kuran detay vermez mi? "Zaten biliniyor geleneğe bakıp öğrenin" deyip geçiyor mu? "Kuranda abdest namaz detayları yok" diyenler haklı mı? Cevaplar için ayetlere bakacağız. Önce abdeste bakalım.
Ey iman edenler! Salata kalktığınız zaman yıkayın; yüzlerinizi, dirseklere kadar ellerinizi, mesh edin başlarınızı ve topuklara kadar ayaklarınızı. Eğer cünüp olduysanız derhal temizlenin. Eğer hasta olduysanız veya yolculuk yapıyorsanız veya sizden birisi tuvaletten geldiyse veya kadınlara dokunduysanız böylece su bulamadıysanız o zaman temiz olan toprakla teyemmüm edin. Böylece ondan ellerinize ve yüzlerinize mesh edin. Allah size bir zorluk kılmak istemez. Ve lakin sizi temizlemeyi diler ve üzerinizdeki nimetini tamamlamayı. Umulur ki şükredersiniz. [5/Maide Suresi 6]
Kuranda abdest tarifi olarak dört madde sayılıyor. Abdestin farzı dörtmüş demek ki, bu dördünü yaparsanız abdest almış olursunuz. Bu ayeti görünce "Kuranda abdest namaz tarifi yok" diyenler "yüz diyor yüzün sınırı neresi, kulaklar yüze dahil mi" diye sorabiliyor. Birinci iddiaları çöp olunca yeni iddia bulmaya çalışıyorlar. Bir bebeğe "yüzün neresi" diye sorsanız eliyle yüzünü gösterir. Abdest alırken de sabah kalkınca yüzünü yıkamak gibi yüz yıkanır yani saçın bittiği yerden başlayıp çene altına ve kulağa kadar yüzümüzdür. Kollar da "dirseklere kadar" detayıyla sınırı belirtilir. Omuzlara kadar değil dirseklere kadar. Hani Kuran detaylı değildi diye sorup devam edelim. Başa mesh etmek de ıslak elle kafayı okşamak, el sürmektir. Ayakların üstü, yanı, arkası da bu şekilde mesh edilir. Mesh deyince bazılarının aklına ayağa giyilen deri çorap geliyor ve deri çorabın üzerine mesh ediyorlar halbuki ayette "mesh edin başlarınızı ve topuklara kadar ayaklarınızı." diyerek çıplak ayağı ıslamaktan bahsediyor. Demek ki Kuranda abdest tarifi varmış. Peki Kuranda namaz tarifi var mı?
Kuran'da namaz genel hatlarıyla; Kıyamda durmak, ruku etmek, secde etmek olarak hac 26.ayette sıralanmıştır. Bilinen bir ibadet olduğu için "ruku ederken elleri dizlere koyup eğilin, secde ederken dizleri, alnı ve elleri yere koyup kapanın" gibi detaylara gerek görülmemiştir. Peki kıyamda ne okumalı, rukuda ne okumalı, secdede ne okumalı? Namazda okunacak şeyler hakkında ayet var mıdır? (Bu konudaki bilgiler namaz nasıl kılınır yazımızda mevcut)
Bölüm 2- Hadislere göre nasıl namaz kılınır?
Şimdi hadislerden namaz tarifi öğrenmek isteyenlerin karşısına çıkacak hadislere değinelim. Hadisçilere bunlara gösterseniz birini çöpe atacaklar yani hadis inkarcısı olacaklardır. Tabi kendilerinin hadis inkarcısı olduğunu gizlemek için "bunlar mevzu hadis, sahih değil" diyeceklerdir.
Nasıl namaz kılalım?
Hadislere vahiy diyecek kadar ileri giden bir güruh var ki "hadislerden namaz tarifi gösterir misiniz" deyince "Beni nasıl namaz kılıyor olarak gördüyseniz öylece namaz kılınız" (Buhari 60003) rivayetini gösterirler. Nasıl yani? Amuda kalkarak mı yuvarlanarak mı belli değil. Görerek öğreniliyor, nesilden nesile aktarılıyor. Başka hadis bakalım belki onda tarifi vardır.
Malik bin Huveyris (Radiyallahu Anh) şöyle rivayet etti: “Rasulullah (sav): ‘Dönünüz ailelerinizin yanında olunuz! Onlara dini bilgileri öğretiniz! Beni nasıl namaz kılıyor olarak gördüyseniz öylece namaz kılınız! Namaz vakti geldiğinde içinizden biri ezan okusun. Yaşlınız da size imam olsun!’ buyurdu.” Buhari 673, Müslim 674/292, Nesei 780, Tirmizi 205, İbni Huzeyme 396, Begavi 431, Ahmed 3/436, Albânî İrva 213
Bu rivayette de nasıl kılıyorsam öyle kılın diyor ve detaylı tarif yapmıyor. Demek ki namaz tarifini hadislerden de öğrenemiyoruz.
Uyuyan insanın yanında namaz kılınır mı?
Uyuyan insanın yanında namaz kılınır mı?
Versiyon 1: Resulullah (sav) geceleyin ben önünde, kıbleyle arasında bir cenaze gibi uzanmış yatarken, namaz kılardı. Vitir kılacağı zaman bana da haber verirdi, ben de vitir kılardım. Ravi: Aişe Kaynak: Buhari, Salat 22, 99, 102, 103, 104, 105, 108, Amel fi's-Salat 10, Vitr 3, İsti'zan 37; Müslim, Sala
Versiyon 2: İbnu Abbas anlatıyor: "Resulullah (as): "Uyuyanın gerisinde namaz kılmayın,konuşanın gerisinde de!, buyurdular.'' Kaynak: Ebu Davud, Salat 106, (694).
Açıklama:Bu hadislerden birinde uyuyan insanın yanında namaz kılınmaz derken diğerinde Hz. Aişe'nin cenaze gibi yatarken peygamberin namaz kıldığı yazmaktadır. Hadisler olmadan nasıl namaz kılacağız diyenlere soru: Odada birisi uyurken namaz kılınır mı? Kılınır diyorsanız ''Uyuyanın gerisinde namaz kılmayın'' hadisine neden inanmıyorsunuz?
Namazı bozan şeyler neler?
Versiyon 1: Sahiheyn'in diğer bir rivayetinde şöyle gelmiştir: "Hz. Aişe (ra)'nin yanında namazı bozan şeylerden söz açılmıştı. Bu meyanda köpek, eşek ve kadının da zikri geçti. Aişe (ra): "Bizi yine eşeklere ve köpeklere benzettiniz. Vallahi, ben Resulullah (sav)'ı kıblesiyle arasında yatakta yatar olduğum halde namaz kılarken gördüm. Benim için ihtiyaç hasıl olunca oturup onu rahatsız etmek istemezdim, (yatağın) ayak tarafından sıyrılıp çıkardım." Ravi: Aişe Kaynak: Buhari, Salat 22, 99, 102, 103, 104, 105, 108, Amel fi's-Salat 10, Vitr 3, İsti'zan 37; Müslim, Sala
Versiyon 2: "Resulullah (sav) buyurdular ki: "Biriniz sütresiz olarak namaz kılarsa (önünden geçtiği takdirde) şunlar namazını bozar: Eşek, domuz, yahudi, mecusi, kadın... Namazın bozulmaması için onun önünden, bunların bir taş atımlık uzaktan geçmesi kifayet eder." (Bir diğer rivayette şöyle denmişti: "Namazı, (önden geçen) hayızlı kadın ve köpek bozar.") Kaynak: Buhari, Salat 90, İlm 18, Ezan 161, Cezau's-Sayd 25; Müslim, Salat 254, (504); Muvatta, Kasru's-Sala
Versiyon 3: Resulullah (sav) bizi köyümüzde ziyaret etti. O sırada bizim iki küçük köpekle bir dişi eşeğimiz vardı. Bu ikisi önünde bulundukları halde ikindi namazı kıldı. Hayvanları ne azarladı ne de geriye kovaladı. Ravi: el-Fadl İbnu Abbas Kaynak: Ebu Davud, Salat 114, (718); Nesai, Kıble 7, (2, 65)
Açıklama: Bu hadislerden birinde kadınlarla eşeği ve köpeği bir tutuyorlar, diğerinde kadınları eşek ve köpekle bir tutanları Hz. Aişe eleştiriyor, diğerinde ise eşek ve köpek öndeyken namaz kılıyorlar. Birbirine reddiye yapan hadisler. Hadis olmazsa nasıl namaz kılacaksın diyenlere soru: Önünde eşek varken namaz kılınır mı? Kılınmaz diyorsan ''köpekle bir dişi eşeğimiz vardı. Bu ikisi önünde bulundukları halde ikindi namazı kıldı'' hadisine niye inanmıyorsun? Kılınır diyorsan ''şunlar namazını bozar: Eşek, domuz, yahudi, mecusi, kadın'' hadisine neden inanmıyorsun?
Namazda besmele okunur mu?
Versiyon 1: (2528)- Enes anlatıyor: "Ben, Resûlullah (as), Ebu Bekr, Ömer, Osman ile birlikte namaz kıldım. Onlardan hiçbirinin bismillahirrahmanirrahım'i okuduklarını işitmedim." [Buhari: Ezan 89. Müslim: Salat 50. Ebu Davud: Salat 124. Tirmizi Salat 182]
Versiyon 2: (2527)- İbnu Abbas anlatıyor: Resulullah (as) kıraatını ''bismillahirrahmanirrahim'' ile başlatıyordu. [Tirmizi: Salat 181 (245)]
Versiyon 3: (2529)- İbnu Abdillah İbnu Muğaffel anlatıyor: Ben (namazda) bismillahirrahmanirrahim okumuştum. Babam işitti ve bana: ''Oğulcuğum, (bu yaptığın) bir bid'attir. Bid'atten sakın.'' dedi. Ben Resulullah'ın ashabından her kimle karşılaştıysam hepsinin de bid'atten nefret ettiği kadar bir başka şeyden nefret etmediğini gördüm. Babam sözlerine şöyle devam etmişti: ''Ben Resulullah ile, Ebu bekr ile, Ömer ile, Osman ile namaz kıldım. Onlardan hiç birinin bunu (besmeleyi) okuduklarını işitmedim. Onu sen de okuma. Sadece Elhamdulillahi rabbil alemin'' de. [Tirmizi: Salat 180 (244). Nesai: İftitah 22 (2/135)]
Açıklama: Ehli sünnetin ''Namazı hadislerden öğrendik'' iddiası yalandır. Hadislere göre besmele çekmek bile bidat'tir. Bu hadisler ''En sahih hadislerin derlenmesi'' dedikleri kütübi sittede yer alır. Görüldüğü gibi çelişkiler vardır. Birisi namazda besmele çekmek bidat'tir diyor diğeri peygamber namaza besmele ile başlardı diyor. Hadisçiler ise bunlardan birini kabul edip diğerini inkar ederek dilediğini alıyorlar. Allah ise şöyle buyurur: ''Yoksa sizin bir kitabınız var da ondan mı ders alıyorsunuz? Gerçekten onun içinde ''beğendiğiniz şeyler elbette sizindir'' mi yazıyor?'' [Kalem suresi 37-38]
Sonuç: Bu yazıda "hadisler olmadan namaz kılamazsın" diyenlere cevaplar vermeye çalıştık. Dini öğrenmek için rivayetlere muhtaç olduğumuzu, Kuranın detay vermeyen bir kitap olduğunu, Kurandan din öğrenilmeyeceğini savunan bu zihniyet bin yıldır müslümanları kutsal kitaptan uzak tutmuş, anlamadan telaffuz edip sevap kazanın demiştir. Bahaneleri ise Allah'a iftira atacak düzeye gelmiştir. "Kuranda abdest namaz tarifi yok" diyerek yalan söylemişlerdir. "Kuran detaylı değil" diyerek "Kuran mufassaldır" (6:114) ayetini inkar etmişlerdir. Hemde bunu bilerek (3:78) yapmışlar, ins şeytan olmuşlardır. Halk ise kulaktan dolma bilgilerle yetindiği için aynı şeytanlığa ortak olmuştur. Hiçbir bahane kıyamet gününde Kuransız müslümanlığı haklı çıkaramaz. Yol yakınken söylentileri, dedikoduları bırakıp Allahın vahyi ile tanışmak lazımdır.
Versiyon 2: İbnu Abbas anlatıyor: "Resulullah (as): "Uyuyanın gerisinde namaz kılmayın,konuşanın gerisinde de!, buyurdular.'' Kaynak: Ebu Davud, Salat 106, (694).
Açıklama:Bu hadislerden birinde uyuyan insanın yanında namaz kılınmaz derken diğerinde Hz. Aişe'nin cenaze gibi yatarken peygamberin namaz kıldığı yazmaktadır. Hadisler olmadan nasıl namaz kılacağız diyenlere soru: Odada birisi uyurken namaz kılınır mı? Kılınır diyorsanız ''Uyuyanın gerisinde namaz kılmayın'' hadisine neden inanmıyorsunuz?
Namazı bozan şeyler neler?
Versiyon 1: Sahiheyn'in diğer bir rivayetinde şöyle gelmiştir: "Hz. Aişe (ra)'nin yanında namazı bozan şeylerden söz açılmıştı. Bu meyanda köpek, eşek ve kadının da zikri geçti. Aişe (ra): "Bizi yine eşeklere ve köpeklere benzettiniz. Vallahi, ben Resulullah (sav)'ı kıblesiyle arasında yatakta yatar olduğum halde namaz kılarken gördüm. Benim için ihtiyaç hasıl olunca oturup onu rahatsız etmek istemezdim, (yatağın) ayak tarafından sıyrılıp çıkardım." Ravi: Aişe Kaynak: Buhari, Salat 22, 99, 102, 103, 104, 105, 108, Amel fi's-Salat 10, Vitr 3, İsti'zan 37; Müslim, Sala
Versiyon 2: "Resulullah (sav) buyurdular ki: "Biriniz sütresiz olarak namaz kılarsa (önünden geçtiği takdirde) şunlar namazını bozar: Eşek, domuz, yahudi, mecusi, kadın... Namazın bozulmaması için onun önünden, bunların bir taş atımlık uzaktan geçmesi kifayet eder." (Bir diğer rivayette şöyle denmişti: "Namazı, (önden geçen) hayızlı kadın ve köpek bozar.") Kaynak: Buhari, Salat 90, İlm 18, Ezan 161, Cezau's-Sayd 25; Müslim, Salat 254, (504); Muvatta, Kasru's-Sala
Versiyon 3: Resulullah (sav) bizi köyümüzde ziyaret etti. O sırada bizim iki küçük köpekle bir dişi eşeğimiz vardı. Bu ikisi önünde bulundukları halde ikindi namazı kıldı. Hayvanları ne azarladı ne de geriye kovaladı. Ravi: el-Fadl İbnu Abbas Kaynak: Ebu Davud, Salat 114, (718); Nesai, Kıble 7, (2, 65)
Açıklama: Bu hadislerden birinde kadınlarla eşeği ve köpeği bir tutuyorlar, diğerinde kadınları eşek ve köpekle bir tutanları Hz. Aişe eleştiriyor, diğerinde ise eşek ve köpek öndeyken namaz kılıyorlar. Birbirine reddiye yapan hadisler. Hadis olmazsa nasıl namaz kılacaksın diyenlere soru: Önünde eşek varken namaz kılınır mı? Kılınmaz diyorsan ''köpekle bir dişi eşeğimiz vardı. Bu ikisi önünde bulundukları halde ikindi namazı kıldı'' hadisine niye inanmıyorsun? Kılınır diyorsan ''şunlar namazını bozar: Eşek, domuz, yahudi, mecusi, kadın'' hadisine neden inanmıyorsun?
Namazda besmele okunur mu?
Versiyon 1: (2528)- Enes anlatıyor: "Ben, Resûlullah (as), Ebu Bekr, Ömer, Osman ile birlikte namaz kıldım. Onlardan hiçbirinin bismillahirrahmanirrahım'i okuduklarını işitmedim." [Buhari: Ezan 89. Müslim: Salat 50. Ebu Davud: Salat 124. Tirmizi Salat 182]
Versiyon 2: (2527)- İbnu Abbas anlatıyor: Resulullah (as) kıraatını ''bismillahirrahmanirrahim'' ile başlatıyordu. [Tirmizi: Salat 181 (245)]
Versiyon 3: (2529)- İbnu Abdillah İbnu Muğaffel anlatıyor: Ben (namazda) bismillahirrahmanirrahim okumuştum. Babam işitti ve bana: ''Oğulcuğum, (bu yaptığın) bir bid'attir. Bid'atten sakın.'' dedi. Ben Resulullah'ın ashabından her kimle karşılaştıysam hepsinin de bid'atten nefret ettiği kadar bir başka şeyden nefret etmediğini gördüm. Babam sözlerine şöyle devam etmişti: ''Ben Resulullah ile, Ebu bekr ile, Ömer ile, Osman ile namaz kıldım. Onlardan hiç birinin bunu (besmeleyi) okuduklarını işitmedim. Onu sen de okuma. Sadece Elhamdulillahi rabbil alemin'' de. [Tirmizi: Salat 180 (244). Nesai: İftitah 22 (2/135)]
Açıklama: Ehli sünnetin ''Namazı hadislerden öğrendik'' iddiası yalandır. Hadislere göre besmele çekmek bile bidat'tir. Bu hadisler ''En sahih hadislerin derlenmesi'' dedikleri kütübi sittede yer alır. Görüldüğü gibi çelişkiler vardır. Birisi namazda besmele çekmek bidat'tir diyor diğeri peygamber namaza besmele ile başlardı diyor. Hadisçiler ise bunlardan birini kabul edip diğerini inkar ederek dilediğini alıyorlar. Allah ise şöyle buyurur: ''Yoksa sizin bir kitabınız var da ondan mı ders alıyorsunuz? Gerçekten onun içinde ''beğendiğiniz şeyler elbette sizindir'' mi yazıyor?'' [Kalem suresi 37-38]
Sonuç: Bu yazıda "hadisler olmadan namaz kılamazsın" diyenlere cevaplar vermeye çalıştık. Dini öğrenmek için rivayetlere muhtaç olduğumuzu, Kuranın detay vermeyen bir kitap olduğunu, Kurandan din öğrenilmeyeceğini savunan bu zihniyet bin yıldır müslümanları kutsal kitaptan uzak tutmuş, anlamadan telaffuz edip sevap kazanın demiştir. Bahaneleri ise Allah'a iftira atacak düzeye gelmiştir. "Kuranda abdest namaz tarifi yok" diyerek yalan söylemişlerdir. "Kuran detaylı değil" diyerek "Kuran mufassaldır" (6:114) ayetini inkar etmişlerdir. Hemde bunu bilerek (3:78) yapmışlar, ins şeytan olmuşlardır. Halk ise kulaktan dolma bilgilerle yetindiği için aynı şeytanlığa ortak olmuştur. Hiçbir bahane kıyamet gününde Kuransız müslümanlığı haklı çıkaramaz. Yol yakınken söylentileri, dedikoduları bırakıp Allahın vahyi ile tanışmak lazımdır.
(Şu yazıyla devam et: Kuranı anlamak için ne yapmalıyız?)
